Thoái hóa cột sống thắt lưng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

 Bệnh thoái hóa cột sống là căn bệnh phổ biến ngày nay với nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe, có thể gây ra các biến đổi hình thái liên quan đến thân đốt sống, đĩa đệm và mỏm gai phía sau.

1.Bệnh thoái hóa cột sống thắt lưng là gì?

Bệnh thoái hóa cột sống là thuật ngữ y khoa bao gồm thoái hóa đĩa đệm và gai cột sống. Bệnh được mô tả về viêm xương khớp cột sống khi mắc với các cảm giác đau nhức, mọc gai tại đốt sống, viêm khớp.

Bệnh thoái hóa cột sống được chia thành nhiều loại trong đó thoái hóa cột sống ngực thể hiện qua vị trí của các đốt sống từ dưới cổ cho đến trên thắt lưng. Trong khi đó bệnh thoái hóa đốt sống cổ lại ảnh hưởng các đốt sống từ C1 - C7.

Thoái hóa cột sống thắt lưng có biểu hiện triệu chứng qua 5 đốt sống từ C1-C5 trở xuống. Là căn bệnh mạn tính liên quan trực tiếp đến quá trình lão hóa xương của cơ thể.

Bản chất bệnh thoái hóa cột sống lưng là biến đổi hình thái thông qua sự thoái hóa ở các mỏm gai sau, đĩa đệm và thân đốt sống.

Thoái hóa cột sống ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động do xương phải chịu tải trọng lớn trong thời gian liên tục.

2. Độ tuổi nào dễ mắc thoái hóa cột sống thắt lưng?

Thoái hóa cột sống nói chung và bệnh thoái hóa cột sống thắt lưng nói riêng là bệnh xương khớp rất phổ biến. Đa số người mắc bệnh đều nằm trong độ tuổi từ 35 trở lên. Theo WHO thống kê cho thấy có 70% dân số thế giới khi bị đau lưng ít nhất một lần trong đời. Đây cũng là triệu chứng cơ bản của thoái hóa cột sống thắt lưng.

Trong đó số người mắc thoái hóa cột sống thắt lưng nhiều nhất trong nhóm tuổi từ 35 trở lên. Độ tuổi tăng lên thì tỷ lệ người mắc bệnh cũng tương ứng tăng theo. Tuy nhiên điều đó không có nghĩa là người trẻ tuổi không bị mắc bệnh thoái hóa cột sống thắt lưng.

Theo thống kê, tại Việt Nam thoái hóa cột sống thắt lưng ở nhóm đối tượng từ 60-69 tuổi lên tới 89%. Trong khi đó tỷ lệ người trong độ tuổi từ 25-45 cũng chiếm đến 30%. Một số còn mắc bệnh trong độ tuổi trẻ hơn nữa. Trung bình tại Việt Nam bệnh thoái hóa cột sống nói chung chiếm khoảng 35% dân số.

Nhóm người sau 50 tuổi mắc bệnh thoái hóa cột sống chiếm phần lớn ca mắc thoái hóa cột sống thắt lưng. Vì thế người thuộc độ tuổi này cần chú ý phòng, kiểm tra để phát hiện bệnh sớm. Hiển nhiên chứng thoái hóa cột sống thắt lưng cũng như vậy.

3.Nguyên nhân của bệnh thoái hóa cột sống lưng

Thoái hóa xương khớp là vấn đề thường gặp trong đó thoái hóa cột sống thắt lưng phổ biến hơn cả. Căn bệnh này ngày xuất hiện khi đĩa đệm và khớp bị thoái hóa. Xương phát triển trên đốt cột sống tạo nên cảm giác đau khi vận động. Sự thay đổi còn ảnh hưởng trực tiếp đến các dây thần kinh tại khu vực bị thoái hóa.

Các ngạnh khớp xương nhô ra ma sát vào cột sống tạo ra cơn đau. Triệu chứng sẽ ảnh hưởng đến khả năng vận động và một số chức năng khác của cơ thể. Mỗi người sẽ có triệu chứng của bệnh khác nhau. Tuy nhiên về cơ bản thì chúng không tạo ra vấn đề quá nghiêm trọng hoặc ảnh hưởng đến tính mạng.

Nghiên cứu cho thấy thoái hóa cột sống chủ yếu do đĩa đệm và sụn khớp chịu áp lực thường xuyên trong thời gian dài. Hậu quả để lại là phần xương dưới sụn và sự đều bị tổn thương, suy giảm hoặc mất tính đàn hồi đĩa đệm. Dây chằng bị xơ cứng mà hình thành triệu chứng bệnh.

Tuy nhiên nguyên nhân chính xác của sự suy giảm này vẫn chưa được làm rõ. Một số đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Đặc biệt là những người bị béo phì hoặc chấn thương cột sống. Nguyên nhân hình thành bệnh thoái hóa cột sống thắt lưng sẽ quyết định phương thức điều trị.

4.Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh thoái hóa cột sống lưng

Những người nghi ngờ mắc bệnh có thể khám khi thuộc đối tượng nguy cơ mắc cao hoặc có dấu hiệu của bệnh thoái hóa cột sống lưng.

Những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh thoái hóa cột sống cao hơn thường do một hoặc nhiều yếu tố gây nên. Cụ thể bao gồm:

- Tuổi tác: Các triệu chứng đầu tiên của bệnh thoái hóa cột sống thường xuất hiện lần đầu trong khoảng từ 20 đến 50 tuổi. Triệu chứng xuất hiện tùy theo tình trạng sức khỏe của mỗi người.

- Giới tính: Nghiên cứu cho thấy trong những người độ tuổi 45 trở xuống thì nam giới bị viêm xương khớp nhiều hơn. Trong khi đó 45 tuổi trở lên thì phụ nữ có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn. Bệnh viêm xương khớp là một trong những nguyên nhân gây ra thoái hóa cột sống.

-Béo phì: Người bị béo phì, thừa cân sẽ gây gánh nặng cho cột sống. Cột sống sẽ phải chịu tải trọng lớn trong thời gian dài nên bị thoái hóa nhanh hơn.

-Người đã từng bị chấn thương xương khớp.

- Người bị mắc bệnh thoái hóa cột sống do di truyền. Theo nghiên cứu thì tỷ lệ thoái hóa cột sống ở người châu Á có xu hướng thấp hơn so với người Châu Âu. Trong đó bao gồm các bệnh lý bẩm sinh nhưng hẹp ống sống hoặc gai cột sống S1….

-Người làm việc hoặc có hoạt động thể lực tác động mạnh đến các khớp xương.

Chế độ dinh dưỡng cũng có quan hệ trực tiếp đến việc hình thành thoái hóa cột sống lưng và cách điều trị. Những người có chế độ dinh dưỡng thiếu vitamin, magie, canxi và các khoáng chất khác thì cuộc sống sẽ dễ bị bào mòn hơn. Khả năng tái tạo xương khớp bị hạn chế làm tăng nguy cơ thoái hóa cột sống. Ngược lại, dinh dưỡng cung cấp đầy đủ sẽ giúp ổn định tình hình bệnh.

5.Triệu chứng của bệnh thoái hóa cột sống lưng

Những người mắc bệnh hoặc chưa mắc bệnh đều quan tâm đến các dấu hiệu của chứng thoái hóa cột sống lưng. Đây là cách để phán đoán khi nào bệnh thoái hóa cột sống lưng xuất hiện. Triệu chứng của bệnh không thể hiện rõ ràng.

Bệnh thường xuất hiện do tiến trình tự nhiên của cơ thể. Tùy thuộc vào nguyên nhân hình thành bệnh mà triệu chứng có thể sẽ khác nhau. Đa số người bị thoái hóa cột sống do nguyên nhân tuổi tác sẽ không xuất hiện bất cứ triệu chứng nào.

Ngược lại một số người lại có các dấu hiệu thoái hóa cột sống lưng trong suốt một thời gian. Dấu hiệu xuất hiện liên tục, bất ngờ xuất hiện, xuất hiện khi di chuyển đột ngột. Các triệu chứng tăng dần lên theo thời gian. Triệu chứng là những cơn đau nhẹ hoặc cứng khớp khi không cử động hoặc hạn chế vận động. Điển hình như khi ngồi quá nhiều hoặc ngủ dậy.

Bên cạnh đó người bệnh còn có thể xuất hiện một số triệu chứng nghiêm trọng hơn như:

-Tình trạng yếu tay chân,

-Khả năng phối hợp giữa tay và chân kém

-Xuất hiện những cơn co thắt cơ bắp

-Đau cơ bắp

-Đau đầu

-Đi lại khó khăn do mất thăng bằng,

-Mất kiểm soát bàng quang hoặc ruột.

6. Phương pháp chẩn đoán bệnh thoái hóa cột sống lưng

Như đã nêu, nhiều người không xuất hiện triệu chứng dù đã bị thoái hóa cột sống lưng. Vậy phải làm thế nào để phát hiện ra bệnh sớm nhất có thể? Những đối tượng thuộc nhóm có nguy cơ mắc cao nên định kỳ khám để sớm phát hiện bệnh. Phương pháp phổ biến nhất là chụp X quang.

Các bác sĩ sẽ dựa theo tiền sử bệnh để thực hiện kiểm tra thể chất. Những cơn đau hoặc cử động khó khăn vùng lưng có thể là dấu hiệu của bệnh thoái hóa cột sống thắt lưng. Các triệu chứng sẽ hỗ trợ xác định người bệnh có bị thoái hóa cột sống hay không. Điển hình như dây thần kinh vận động yếu, mất cảm giác hoặc thay đổi phản xạ. Khi đó người bệnh có thể thực hiện một số xét nghiệm:

- Chụp X quang để có hình ảnh thoái hóa cột sống thắt lưng trực quan. Phương pháp này sẽ kiểm tra tình trạng xương, đĩa đệm và sụn có bị tổn thương hay không. Thông thường nếu tổn thương sớm ở sụn thì tia X sẽ không phát hiện được.

- Xét nghiệm máu để loại trừ các căn bệnh khác gây ra triệu chứng tương tự.

- Phương pháp chụp cộng hưởng từ MRI xác định tổn thương có thể xảy ra ở dây thần kinh hoặc đĩa đệm khu vực cột sống lưng.

7.Hệ luỵ bệnh thoái hóa cột sống lưng

Đa số người bệnh đều thắc mắc thoái hóa cột sống lưng có nguy hiểm không. Thực tế căn bệnh này không ảnh hưởng đến tính mạng. Tuy nhiên xương bị thoái hóa sẽ gây ra nhiều biến chứng quan hệ trực tiếp đến sức khỏe và sinh hoạt. Điều này thể hiện thông qua một số hậu quả mà người bệnh có thể gặp phải nếu không điều trị kịp thời.

Nguồn: SKĐS